روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶

روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶

هم‌سازی امید و هارمونی: تحلیل پژوهشی روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶ در واکنش به شکاف‌های جهانی و ظهور پارادایم‌های اکو-اجتماعی و فناوری

چارچوب جهانی مددکاری اجتماعی و مقدمه‌ای بر سال ۲۰۲۶

تاریخچه و اهمیت روز جهانی مددکاری اجتماعی (WSWD) در اتحاد بین‌المللی

روز جهانی مددکاری اجتماعی (World Social Work Day – WSWD) به‌عنوان یک رویداد سالانه، نقش حیاتی در تقویت جایگاه حرفه مددکاری اجتماعی در سطح جهانی ایفا می‌کند.

این روز از سال ۲۰۰۷، با هدف برجسته کردن دستاوردهای مددکاری اجتماعی، افزایش دید عمومی نسبت به خدمات اجتماعی و دفاع از اصول بنیادین عدالت اجتماعی و حقوق بشر آغاز شد.

از زمان اولین جشن سالانه در سازمان ملل، نمایندگان فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی (IFSW) سازماندهی این روز را ادامه داده‌اند.  

با توافق سازمان‌های عضو IFSW در سال ۲۰۰۸ در برزیل، مقرر شد که روز جهانی مددکاری اجتماعی هر سال در سه‌شنبه سوم ماه مارس برگزار شود.

تاریخ برگزاری این روز در سال ۲۰۲۶، ۱۷ مارس تعیین شده است. موفقیت این رویداد در سال‌های اخیر، آن را به اوج همکاری و همبستگی بین‌المللی مددکاران اجتماعی تبدیل کرده است.

فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی هرساله پوستری برای اعلام WSWD تولید می‌کند که به بیش از ۷۰ زبان ترجمه می‌شود و در اختیار دولت‌ها، نهادهای سیاسی، خدمات اجتماعی و کلاس‌های مددکاری اجتماعی در سراسر جهان قرار می‌گیرد.

این بسیج جهانی نشان‌دهنده یکپارچگی حرفه‌ای در پیشبرد دستور کار اجتماعی و توسعه‌ای است.  

تحلیل مفهومی شعار ۲۰۲۶: «هارامبی» و فراخوان اتحاد

شعار محوری روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶، «هم‌سازی امید و هارمونی: فراخوان هارامبی برای اتحاد جامعه‌ای دوپاره» (Co-Building Hope and Harmony: A Harambee Call to Unite a Divided Society) اعلام شده است.

این شعار به‌طور مستقیم به نقش ضروری مددکاری اجتماعی در ایجاد پیوند میان مردم در میان جوامع، فرهنگ‌ها و سیستم‌ها برای شکل دادن به آینده‌ای فراگیر و پایدار اشاره دارد.  

تحلیل این شعار، بر مفهوم «هارامبی» (Harambee) متمرکز است که یک اصطلاح سواحلی به معنای «با هم کشیدن» یا «کار کردن در وحدت» است.

این مفهوم عمیقاً در تاریخ کنیا ریشه دارد و از یک سیاست بومی پس از استقلال برای بازسازی ملت از طریق تلاش‌های جمعی و خودیاری در جامعه نشأت گرفته است.

این فراخوان تأکید می‌کند که هیچ بازیگر واحدی نمی‌تواند به تنهایی بر چالش‌های جهانی امروز، خواه جنگ، نابرابری یا فروپاشی اکولوژیکی، غلبه کند. یک ضرب‌المثل کنیایی می‌آموزد که «دسته‌های چوب ناگسستنی هستند»، که این روحیه وحدت را در مفهوم هارامبی تقویت می‌کند.  

انتخاب این مفهوم بومی آفریقایی و تأکید بر «امید و هارمونی» یک استراتژی عمدی از سوی فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی است تا نیروی جمعی را در برابر گسترش ناامیدی جهانی تقویت کند.

این انتخاب، مدل‌های سنتی «کمک» (Aid) را که در نسل‌های گذشته نتوانسته پویایی فقر و استثمار بین‌المللی را تغییر دهد ، با مدل‌های «همکاری»، «همبستگی اجتماعی» و «رهبری جامعه‌محور» جایگزین می‌کند.

«هارامبی» به‌عنوان یک دستور کار عمل کلان، مبتنی بر بسیج محلی برای اقدامات ساختاری نظیر ساخت مدارس و مراکز بهداشتی دیده می‌شود، که این امر مستقیماً کارکرد محوری مددکاری اجتماعی یعنی سازماندهی جامعه (Community Organizing) را تقویت می‌کند.  

دستور کار جهانی (۲۰۲۰-۲۰۳۰): چارچوب «تحول اجتماعی فراگیر»

شعار ۲۰۲۶ در راستای تحقق چارچوب کلی «دستور کار جهانی مددکاری اجتماعی و توسعه اجتماعی ۲۰۲۰-۲۰۳۰» است که بر «هم‌سازی تحول اجتماعی فراگیر» (Co-building Inclusive Social Transformation) تأکید دارد.

این دستور کار ۱۰ ساله، مددکاری اجتماعی و توسعه اجتماعی را متعهد می‌سازد تا به صورت فعالانه با مردم، جوامع و جنبش‌های اجتماعی برای طراحی و هم‌سازی جوامع و محیط‌های پر رونق همکاری کنند.  

اصول بنیادین این دستور کار برابری اجتماعی و اقتصادی، به رسمیت شناختن کرامت و ارزش همه مردم، پایداری جامعه و محیط زیست، و اهمیت روابط انسانی است.

IFSW و شرکای دیرینه‌اش، با اتکا به این اصول، متعهد شده‌اند که پلتفرم‌ها و فضاهای جدیدی برای ظهور توافق‌های اجتماعی جدید بین دولت‌ها و جمعیت‌هایی که به آن‌ها خدمت می‌کنند، ایجاد کنند. 

فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی (IFSW) به‌طور مداوم تأیید کرده است که اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) تنها زمانی به بهترین نحو محقق می‌شوند که به‌عنوان اهدافی متصل و وابسته به هم درک شوند.

به‌عنوان مثال، ریشه‌کن کردن فقر پیوندی جدایی‌ناپذیر با اقدام اقلیمی دارد، و دستیابی به صلح و عدالت منوط به وجود نهادهای قوی و جوامع فراگیر است.

مددکاری اجتماعی، به‌عنوان یک شریک شناخته‌شده، بر لزوم تغییرات ساختاری در راستای هر ۱۷ هدف توسعه پایدار، شامل مسکن، محیط زیست و حمایت اجتماعی تأکید می‌کند.  

همچنین، شعار «Harambee» در سال ۲۰۲۶، در ادامه تمرکز دستور کار جهانی بر ادغام خرد بومی و دیدگاه‌های پسا-استعماری قرار دارد.

این روند از سال ۲۰۲۰ با موضوع «اوبونتو» (Ubuntu: تقویت همبستگی اجتماعی و ارتباط جهانی، ۲۰۲۰-۲۰۲۲) آغاز شد و در سال ۲۰۲۴ با موضوع «بون ویویر» (Buen Vivir: آینده مشترک برای تغییر تحول‌آفرین) ادامه یافت.

این تداوم استراتژیک نشان می‌دهد که IFSW عمیقاً به ادغام مفاهیم توسعه جایگزین و جامعه‌محور در تعریف جهانی مددکاری اجتماعی متعهد است.  

این پیوستگی را می‌توان در جدول زیر، که شعارهای اخیر WSWD را در چارچوب دستور کار جهانی ۲۰۲۰-۲۰۳۰ نمایش می‌دهد، مشاهده کرد:

همسویی شعارهای روز جهانی مددکاری اجتماعی با دستور کار جهانی (۲۰۲۰-۲۰۳۰)

مددکاری اجتماعی در بستر بحران‌های ساختاری معاصر: تحلیل گزارش اجتماعی جهانی ۲۰۲۵

شعار ۲۰۲۶ (Harambee) پاسخی مستقیم به عمیق‌تر شدن بحران‌های ساختاری جهانی است که در «گزارش اجتماعی جهانی ۲۰۲۵» سازمان ملل (UN DESA و UNU-WIDER) تشریح شده‌اند.

این گزارش به ناامنی اقتصادی، سطوح فزاینده نابرابری، تفرقه اجتماعی و کاهش اعتماد به‌عنوان عواملی که جوامع را در سراسر جهان بی‌ثبات می‌کنند، هشدار می‌دهد. 

بحران ناامنی اقتصادی و نابرابری (World Social Report 2025)

داده‌های گزارش ۲۰۲۵ نشان‌دهنده ابعاد عمیق نابرابری و عدم ثبات اقتصادی است. ۶۵ درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نابرابری درآمد در حال افزایش است.

این نابرابری‌ها اغلب ریشه در بی‌عدالتی‌های تاریخی و ویژگی‌هایی مانند نژاد، طبقه، محل تولد و پیشینه خانوادگی دارند. این امر دستیابی به هدف «جا نگذاشتن هیچ‌کس پشت سر» در سند ۲۰۳۰ را به یک هدف دوردست تبدیل می‌کند.  

در کنار نابرابری، ناامنی شغلی به‌شدت گسترده شده است؛ نزدیک به ۶۰ درصد از مردم در سراسر جهان نگران از دست دادن شغل خود و ناتوانی در یافتن شغل جدید هستند.

این عدم قطعیت اقتصادی باعث می‌شود بیش از ۲.۸ میلیارد نفر از مردم جهان (بیش از یک‌سوم جمعیت)، که با درآمد روزانه $۲.۱۵ تا $۶.۸۵ زندگی می‌کنند، پیوسته در آستانه سقوط به فقر شدید قرار داشته باشند.

مددکاری اجتماعی، در مواجهه با این سطح از ناامنی، نمی‌تواند به مداخلات فردی بسنده کند. تحلیلگران استدلال می‌کنند که برای مقابله با نابرابری شدید، یک «قرارداد اجتماعی جدید» مورد نیاز است که بر نوآوری‌های سیاست اجتماعی برای تقویت ثبات اقتصادی و ایجاد ثروت در طبقات پایین تمرکز کند.  

بحران اعتماد و انسجام اجتماعی

ناامنی فزاینده و نابرابری، مستقیماً انسجام اجتماعی را تضعیف کرده و مبانی همبستگی و چندجانبه‌گرایی را تحت فشار قرار داده است.

گزارش ۲۰۲۵ سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از نیمی از جمعیت جهان اعتماد کم یا هیچ اعتمادی به دولت‌های خود ندارند، و این کسری اعتماد با هر نسل جدیدی در حال گسترش است.

این روند یک شکست سیستمی در انسجام اجتماعی را نشان می‌دهد. همچنین، اعتماد بین فردی نیز پایین است و کمتر از ۳۰ درصد مردم معتقدند که می‌توان به اکثر افراد اعتماد کرد.  

این تحلیل یک زنجیره علّی واضح را مشخص می‌کند: نابرابری اقتصادی فزاینده منجر به ناامنی گسترده می‌شود، که به نوبه خود، اعتماد به نهادها را تضعیف کرده و باعث تفرقه اجتماعی می‌گردد. گسترش سریع اطلاعات نادرست و نابرابری این روندهای نگران‌کننده را تشدید می‌کند.

در این بستر، مددکاران اجتماعی به عنوان مروجین «اخلاق جامعه، مسئولیت مشترک و مراقبت» مورد نیاز هستند تا به جای تمرکز صرف بر افشای قدرت، در پی بازسازی روابط بین فردی و نهادی باشند. شعار «Harambee» (وحدت و همکاری) در سال ۲۰۲۶ پاسخی مستقیم و راهبردی به این نیاز حیاتی برای بازسازی اعتماد در یک جامعه متفرق است.  

مددکاری در زمان جنگ و نزاع جهانی

بحران‌های مکرر، از شوک‌های اقلیمی گرفته تا درگیری‌ها، آسیب‌پذیری دستاوردهای گذشته را آشکار کرده‌اند. درگیری‌های خشونت‌آمیز در سال ۲۰۲۵ بیش از هر زمان دیگری در ۳۰ سال گذشته گسترش یافته است و یک نفر از هر هفت نفر در جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

برای مثال، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) شاهد تشدید ناآرامی‌ها بود، از جمله جنگ اسرائیل و ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و تداوم درگیری‌های منطقه.  

در چنین شرایطی، نقش مددکاران اجتماعی در حمایت از جمعیت‌های آسیب‌دیده حیاتی است. این حمایت شامل پشتیبانی از خانواده‌های از هم گسیخته توسط جنگ، کمک به پیوستن مجدد کودکان به والدین، خواهر و برادران، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، و دوستان، و تقویت همبستگی بین نسلی است. فراتر از پاسخ‌گویی به بحران، توجه به آمادگی حرفه نیز افزایش یافته است.

کنفرانس نهایی پروژه SISWEC (۲۰۲۵) با بودجه اتحادیه اروپا، بر بهبود آموزش مددکاری اجتماعی برای پاسخ مؤثرتر به چالش‌های پیچیده مانند همه‌گیری‌ها، مهاجرت اجباری و بی‌ثباتی سیاسی تأکید کرد.

مواجهه مستمر با بحران‌ها، چالش‌هایی مانند فرسودگی شغلی (Burnout) و نیاز به آموزش‌های تخصصی را افزایش داده است.

برنامه‌های نوآورانه مانند RESPIR در اسپانیا، که پشتیبانی موقت برای مراقبت‌کنندگان افراد دارای معلولیت یا سالمندان فراهم می‌کند، نشان‌دهنده ضرورت حمایت از کسانی است که وظیفه مراقبت را بر عهده دارند و به نوعی به اجرای Harambee (کمک به دیگران) کمک می‌کنند.  

ابعاد بحران اجتماعی جهانی (۲۰۲۵) و ضرورت پاسخ Harambee

چارچوب‌های عملیاتی برای «هم‌سازی» و «اتحاد» در عمل مددکاری اجتماعی

برای تحقق شعار «هارامبی»، حرفه مددکاری اجتماعی بر چارچوب‌های توسعه‌ای و عملیاتی جدیدی تکیه دارد که مدل‌های بومی و اکو-اجتماعی را جایگزین رویکردهای سنتی می‌کنند.

منشور مردم برای جهانی اکو-اجتماعی و پارادایم‌های جایگزین توسعه

مددکاری اجتماعی جهانی، به‌طور فزاینده‌ای به سمت «مددکاری اکو-اجتماعی» (Ecosocial Work) حرکت کرده است که فعالانه به بحران‌های زیست‌محیطی پاسخ می‌دهد.

این رویکرد، که توسط دستور کار جهانی IFSW حمایت می‌شود، مددکاران اجتماعی را به مقابله با چالش‌هایی مانند مهاجرت اجباری ناشی از آب‌وهوا، آلودگی و ناامنی آب و غذا فرامی‌خواند.  

این دیدگاه نوین در «منشور مردم برای جهانی اکو-اجتماعی» تبلور یافته است. این منشور بر لزوم کار مشترک فراتر از موانع برای «هم‌سازی یک جهان اکو-اجتماعی جدید» تأکید دارد.

ارزش‌های کلیدی این منشور شامل «بون ویویر» (Buen Vivir)، عشق و مراقبت از مردم و کره زمین، عمل متقابل (Reciprocity)، احترام، کرامت و عدالت اجتماعی هستند.

بون ویویر، که تمرکز سال ۲۰۲۴ بود، ریشه در خرد بومی دارد و همزیستی هماهنگ با طبیعت را ضروری می‌داند. این چارچوب‌ها به‌طور ضمنی، رویکردهای توسعه‌ای سنتی را که اغلب نئوکولونیال و سرکوبگر توصیف شده‌اند، رد می‌کنند.

Harambee نه تنها یک مدل اجتماعی، بلکه یک مدل اقتصادی-اجتماعی است که برای پایداری و عدالت محیط‌زیستی کاربرد دارد.  

پیاده‌سازی مدل «هارامبی» در توسعه اجتماعی

مفهوم Harambee فراتر از یک شعار فرهنگی، یک استراتژی توسعه ساختاریافته است.

در جوامع روستایی شرق آفریقا، هارامبی یک سیستم همبستگی محبوب برای بسیج اعضا حول یک هدف مشترک در فعالیت‌هایی مانند کشاورزی یا ساخت زیرساخت‌های اجتماعی (مدارس، مراکز بهداشتی) است. این توانایی در سازماندهی و بسیج، یک کارکرد کلیدی مددکاری اجتماعی برای توسعه جامعه است.  

در مقیاس بزرگتر، نمونه‌ای از پیاده‌سازی مدرن این مفهوم، «شتاب‌دهنده اشتغال جوانان هارامبی» در آفریقای جنوبی است. این سازمان اجتماعی برای حل معضل بیکاری جوانان (که در سال ۲۰۲۱ به ۴۴.۷% رسیده بود) ، از داده‌های بزرگ (Big Data) و الگوریتم‌های یادگیری ماشین (ML) برای تطبیق جوانان با فرصت‌های شغلی استفاده می‌کند.

این سازمان جوانان فاقد مهارت‌های آمادگی شغلی را ارزیابی می‌کند، شکاف مهارتی را تعریف کرده و سریع‌ترین راه برای آموزش هدفمند آن‌ها را تعیین می‌کند.

این مثال نشان می‌دهد که چگونه یک فلسفه بومی (Harambee) می‌تواند با ابزارهای پیشرفته تکنولوژیکی ترکیب شود، و الگویی برای «هم‌سازی» در قرن ۲۱ فراهم می‌کند که تضاد فرضی بین خرد سنتی و فناوری مدرن را از بین می‌برد.  

استراتژی‌های مداخله برای هم‌سازی امید و تاب‌آوری

برای «هم‌سازی امید و هارمونی»، مددکاری اجتماعی باید بر تقویت تاب‌آوری در سطح خانواده و جامعه تمرکز کند.

مدل‌هایی مانند «چهار بلوک ساختمانی امید» (HOPE Framework) بر تجربیات مثبت دوران کودکی (PCEs) تأکید دارند که به کودکان کمک می‌کنند به بزرگسالانی سالم و تاب‌آور تبدیل شوند. این چهار بلوک عبارتند از:

۱. روابط (ایمن و حمایتی)، ۲. محیط (ایمن، عادلانه و پایدار)، ۳. تعامل (حس تعلق و مشارکت مدنی)، و ۴. رشد عاطفی.

برنامه‌هایی مانند Connections، که هدفشان تشخیص و مقابله با مشکلات سلامت روان و تروما در کودکان است ، نشان می‌دهند که مددکاری اجتماعی به‌جای صرفاً پاسخ به بحران، باید در تقویت تاب‌آوری و سلامت روانی سرمایه‌گذاری کند.  

همچنین، مفهوم «جامعه‌های دلسوز» (Compassionate Communities) بر تقویت پیوندهای اجتماعی (Social Connectedness) تأکید دارد تا شکاف‌های بین درخواست و ارائه کمک در جوامع آسیب‌پذیر پر شود. این رویکرد با تمرکز IFSW در سال ۲۰۲۵ بر «رحمت» (Compassion) به‌عنوان کاتالیزوری برای کمک به خانواده‌ها و همسایگان همسو است. با این حال، ضروری است که توجه شود که کمک‌دهندگان و مراقبت‌کنندگان خود نیز باید «انرژی مجدد و تقویت شوند» ، که این نکته اهمیت رسیدگی به فرسودگی شغلی را برجسته می‌سازد.  

مرزهای نوین در حرفه مددکاری: هوش مصنوعی (AI)، اخلاق و آینده ۲۰۲۶

در آستانه سال ۲۰۲۶، حرفه مددکاری اجتماعی با ادغام سریع هوش مصنوعی (AI) مواجه است، که فرصت‌ها و چالش‌های اخلاقی قابل توجهی را در سطوح خرد (Micro)، میانی (Mezzo) و کلان (Macro) ایجاد می‌کند.  

فرصت‌های هوش مصنوعی در عمل مددکاری اجتماعی (۲۰۲۵-۲۰۲۶)

هوش مصنوعی، که از طریق یادگیری ماشینی داده‌های تاریخی را برای پیش‌بینی و شکل دادن به خروجی‌های جدید استفاده می‌کند ، پتانسیل زیادی برای افزایش کارایی و اثربخشی خدمات مددکاری دارد.

ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند به طور قابل توجهی به کاهش بار کارهای اداری کمک کنند؛ برای مثال، هوش مصنوعی مولد (Generative AI) مانند ChatGPT می‌تواند پیش‌نویس یادداشت‌های مراجعین، مواد آموزش روانی و اهداف طرح درمان را تهیه کند. این امر مددکاران را قادر می‌سازد تا زمان و ظرفیت بیشتری را صرف کار مستقیم و مداخلات به‌روز کنند.  

هوش مصنوعی در حوزه‌های تخصصی نیز به کار گرفته می‌شود. می‌توان از آن برای ارزیابی ریسک، حمایت در بحران و همچنین در آموزش استفاده کرد.

برای مثال، در سال ۲۰۲۵، ابزارهایی در حال توسعه هستند که از پردازش زبان طبیعی (NLP) برای اندازه‌گیری میزان ارائه مراقبت شخص‌محور در محیط‌های سلامت رفتاری استفاده می‌کنند. همچنین، چت‌بات‌های سلامت رفتاری مانند Woebot، مکالمات درمانی را شبیه‌سازی می‌کنند و خدمات مبتنی بر تکنیک‌های شناختی-رفتاری را ارائه می‌دهند.  

چالش‌های اخلاقی کلیدی در آستانه ۲۰۲۶

همزمان با پذیرش هوش مصنوعی، نگرانی‌های اخلاقی در سال ۲۰۲۶ در کانون توجه قرار دارند. این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد تا حدی که وبینارهای تخصصی (مانند ژانویه ۲۰۲۶) و ویژه‌نامه‌های ژورنالی (مانند شماره هدف انتشار جولای ۲۰۲۶) به بررسی اخلاق، دیدگاه‌ها و شیوه‌های نوظهور هوش مصنوعی در مددکاری اجتماعی اختصاص یافته‌اند.  

چالش‌های اصلی شامل نقض حریم خصوصی، خطر سوگیری الگوریتمی (Bias) و اتکای بیش از حد به فناوری است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نابرابری‌های جهانی اغلب ریشه در نژاد، طبقه و پیشینه خانوادگی دارند.

اگر الگوریتم‌های هوش مصنوعی با داده‌های تاریخی آلوده به این سوگیری‌ها آموزش ببینند، این فناوری می‌تواند نابرابری‌های ارثی را در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی (مانند ارزیابی ریسک) نهادینه و تشدید کند. این امر به طور مستقیم با اصول Harambee (اتحاد و برابری) در تضاد است.  

علاوه بر این، در فرهنگ‌هایی که بر «همبستگی/تعلق» (Communion) و رفاه دیگران اولویت داده می‌شود، در مقابل «عاملیت/تخصص فردی» (Agency)، اتکای بیش از حد به هوش مصنوعی می‌تواند این ارزش محوری را به خطر اندازد.

مددکاری اجتماعی باید اطمینان حاصل کند که هوش مصنوعی در خدمت افزایش کارایی (Agency) قرار می‌گیرد تا منابع برای تقویت همبستگی و روابط انسانی (Communion) آزاد شوند، نه اینکه جایگزین عمل انسان‌محور، تفکر انتقادی و مهارت‌های اخلاقی شود.  

بازنگری در آموزش مددکاری برای جهانی در بحران

تحولات سریع جهانی و فناوری، آموزش مددکاری را ملزم به انطباق کرده است. کنفرانس‌هایی مانند SISWEC در سال ۲۰۲۵ تأکید کردند که آموزش باید برای مقابله مؤثر با بحران‌هایی نظیر مهاجرت اجباری، همه‌گیری‌ها و بحران‌های اقتصادی انطباق یابد.

در حال حاضر، تقاضا برای متخصصان آموزش‌دیده در مراقبت مبتنی بر تروما (Trauma-Informed Care) و مددکاران مسلط به ابزارهای دیجیتال برای ارائه خدمات از راه دور (Telehealth) در حال افزایش است.  

همچنین، آموزش مددکاری باید بر توسعه «شایستگی حرفه‌ای» و «عاملیت فردی» (Agency) برای مقابله با چالش‌ها تأکید کند. استفاده از شبیه‌سازی‌های AI و واقعیت مجازی (VR) در آموزش می‌تواند دانشجویان را برای واقعیت‌های پیچیده‌ای که در میدان عمل با آن مواجه می‌شوند، بهتر آماده کند.

موفقیت این روش‌ها در گرو این است که دانشجویان مهارت‌های قوی تفکر انتقادی و اخلاقی را کسب کنند تا استفاده از ابزارهای AI به جای جایگزینی، تقویت‌کننده عمل انسان‌محور باشد.  

فرصت‌ها و ملاحظات اخلاقی کلیدی هوش مصنوعی در عمل مددکاری اجتماعی (۲۰۲۶)

توصیه‌های راهبردی و چشم‌انداز ۲۰۳۰: تحقق Harambee

روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶ با شعار «Harambee» یک نقطه عطف حیاتی را نشان می‌دهد که بر لزوم وحدت در برابر تفرقه‌های عمیق جهانی، از جمله جنگ، نابرابری و فروپاشی اکولوژیکی، تأکید می‌کند. تحقق این هدف مستلزم تعهدات ساختاری و تغییرات عملی در حرفه مددکاری اجتماعی است.

تعهد جهانی به بازسازی اعتماد و یک قرارداد اجتماعی جدید

همان‌طور که در گزارش ۲۰۲۵ سازمان ملل تأکید شده، برای بازگرداندن اعتماد و انسجام اجتماعی، یک اجماع سیاستی جدید مورد نیاز است که بر سه‌اصل کلیدی برابری (Equity)، امنیت اقتصادی برای همه، و همبستگی، متمرکز باشد.

مددکاران اجتماعی و شرکایشان باید برای مقابله با عواملی که منجر به کسری اعتماد شده‌اند، از جمله فساد، عدم پاسخگویی و نبود شفافیت نهادی، فعالیت کنند.

مددکاران باید به‌عنوان حامیان تغییر، بر زیرساخت‌ها، سیستم‌ها و خدمات در سطح سیاست‌گذاری نفوذ کنند. این امر به ویژه برای جمعیت‌های آسیب‌پذیر که با بی‌عدالتی‌های ارثی مواجه هستند، بسیار ضروری است.  

راهبردهای عملی برای مددکاران در سطح میکرو و مزو

برای موفقیت Harambee، باید مالکیت مشترک تغییرات مثبت توسط مردم و جوامع ایجاد شود. این امر از طریق «توسعه عمل متقابل» (Co-developing reciprocity) امکان‌پذیر است، به این معنی که وقتی مردم در روابط متقابل احساس ارزشمندی کنند، می‌توانند ساختارهای جدیدی برای تغییرات مثبت در سطوح محلی، ملی و جهانی ایجاد کنند.  

یک توصیه راهبردی کلیدی، ادغام سیستم‌های پیشگیرانه اجتماع‌محور (مانند Harambee سنتی در آفریقا) با سیستم‌های رسمی و دولتی خدمات اجتماعی است.

در حال حاضر، سیستم‌های رسمی اغلب پس از وقوع بحران پاسخ می‌دهند؛ در حالی که تلفیق آن‌ها با سیستم‌های ارگانیک و پیشگیرانه جامعه‌محور، می‌تواند شکوفایی انسان و سیاره را تقویت کند.

این رویکرد ترکیبی، همچنین الگویی برای استفاده مسئولانه از فناوری است، به‌طوری که نوآوری‌هایی مانند هوش مصنوعی برای افزایش ظرفیت مدیریت (Agency) به کار روند تا زمان بیشتری برای تقویت روابط و انسجام اجتماعی (Communion) فراهم شود.  

نتیجه‌گیری: مددکاری اجتماعی به‌عنوان نیروی محرک اتحاد

روز جهانی مددکاری اجتماعی ۲۰۲۶، با الهام از روح «Harambee»، بیش از یک مناسبت برای جشن است؛ این یک استراتژی بقا و توسعه در مواجهه با عمیق‌ترین شکاف‌ها و بحران‌های تاریخ معاصر است.

این حرفه با تکیه بر دستور کار جهانی خود (۲۰۲۰-۲۰۳۰)، متعهد به ایجاد جهانی اکو-اجتماعی است که در آن اصول کرامت، مشارکت، پایداری و صلح اساس آینده مشترک ما را تشکیل می‌دهند.

مددکاران اجتماعی، به‌عنوان تسهیل‌گران و مدافعان، آماده‌اند تا در کنار همه کسانی که به دنبال عدالت و پایداری هستند، برای تحقق تغییرات تحول‌آفرین اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی در مقیاس جهانی همکاری کنند و اطمینان حاصل نمایند که هیچ رؤیایی از عدالت، صلح و کرامت خارج از دسترس نیست.